Dinsdag van de Goede Week

Het evangelie van vandaag (Joh 13:21-33,36-38) is zeer vreemd. Het is een mysterieus moment in het verhaal dat deze week onze aandacht trekt, een verhaal waarin we onszelf zouden moeten vinden. Als we onszelf niet terugvinden in het verhaal, dan zullen we Jezus ook niet vinden.

Hij zit aan het avondmaal en valt in ‘een diepe beroering van de geest’. Hij nadert het einde van zijn leven niet met koel stoïcisme. Maar hij is ook niet in paniek. Filosofisch, is de dood iets wat we kunnen objectiveren, op afstand zetten. Het is daarbuiten ergens, iets wat anderen raakt. Maar, zoals de huidige crisis heeft aangetoond, is het niet ergens daarbuiten. Vroeg of laat, komt het voor ons allemaal. Beter voorbereid te zijn, en wat is een betere manier dan het sterven te oefenen? Een spiritueel pad isoleert ons niet veilig van het harde feit van onze eigen sterfelijkheid. Jezus beefde ervoor. Maar diep gebed toont ons wat de dood - de grote onbekende - werkelijk is. Meditatie - of je nu gelooft of niet - is diep gebed.

We vangen een glimp op van de geest van Jezus telkens als we in onszelf zien hoe meditatie ons gevoeliger en kwetsbaarder maakt voor het lijden; maar ons ook bevrijdt van het instinct om terug te slaan naar diegenen die ons kwetsen. Lijden komt in vele vormen: op dit moment in het verhaal is het als de rauwste pijn van een intiem verraad, de dood van de liefde.  

Jezus vertelt de leerlingen rechtsreeks dat één van hen hem zal verraden. Ze zijn verontrust en beginnen onderling te fluisteren over wie het wel zou zijn. Petrus vraagt Johannes, de leerling die Jezus het meest nabij is en die naar hem lag, om hem te vragen wie het zou zijn. Jezus geeft toe; zoals een intieme vriend deelt hij alles. Hij geeft een stuk brood aan Judas, als teken dat hij degene is wiens naam voor eeuwig vervloekt zal zijn in de geschiedenis na die nacht.

Op dat ogenblik ‘wordt Judas bezeten door satan’. Dit is een duistere omkering van wat zou moeten gebeuren. Het brood dat Jezus aan Judas gaf, is hetzelfde waarmee Jezus zich identificeert: ‘dit is mijn lichaam’. Door het brood te geven, geeft hij zichzelf, zoals elke Christen die de Eucharistie viert op een manier aanvoelt. Maar Satan? Plots wordt dit zoals een zwarte mis, van het soort dat duivelaanbidders vieren. Niet het ontvangen van de heilige communie, maar godslastering, het ontketenen van de donkere perversie van zelfvernietiging.  

Het menselijke hart is goed, goddelijk. Mensen geven zichzelf, zoals de 600.000 die zich in Groot-Brittannië in 24 uur opgaven als vrijwilliger om andere mensen te helpen in deze crisis. Maar er is ook een kern van duisternis om rekening mee te houden. Er zijn splinters van die duisternis in ieder van ons. In mensen, zelfs bij degenen die intiem zijn, kan de duisternis persoonlijk en bewust worden: de mensen die hoestten in het gezicht van de politieagenten die hen vertelden dat ze de social-distancing regels overtraden; de pedofiel die keurig voor zijn slachtoffer zorgt; de seriemoordenaar; de verslaafde; de mensen die gecorrumpeerd zijn door macht of rijkdom.

Dezelfde duisternis wacht, onbewust en onpersoonlijk, in de miljarden Covid-19 virussen die zouden passen in de ruimte ingenomen door ter grootte van dit punt. We weten niet veel over het virus of waarom Judas zijn leraar en vriend Jezus verraadde. Duisternis is donker. Het evangelie zegt dat toen Judas de tafel verliet om Jezus te verraden, ‘de nacht viel’.

Met Liefde,
Laurence

---