Vijfde zondag van de vasten

​Joh 8 1-11
 
Hij richtte zich op en zei: ‘Wie van jullie zonder zonde is, laat die als eerste een steen naar haar werpen.’
 
In het kleine Sultanaat Bruneivoelde het staatshoofd recent de impuls om strengere religieuze wetten af te kondigen voor het welzijn van zijn volk. Daaronder ook amputatie voor dieven en steniging tot de dood voor homoseksuelen.Ik vraag me af hoe hij gereageerd zou hebben als hij de blik van Jezus gevat zou hebben, toen die opkeek van het schrijven in het stof terwijl de vrouw, betrapt op overspel, wachtte op haar vonnis. Haar rechters straften haar volgens de wet. Jezus wiste alle wetten uit toen hij knielde en zijn stille woorden neerschreef in het stof.    
 
Religie heeft morele en intellectuele dimensies, wat het voordeel oplevert van ethische principes en helende symbolen voor de tegenslagen in het leven. Ze helpen ook om persoonlijk geloof met sociale mentale gezondheid in overeenstemming te brengen. Maar er is een verborgen, bijkomende dimensie aan religie – de mystieke – die wordt genegeerd op ons eigen risico. Zonder de invloed van de contemplatieve ervaring, glijden religieus geloof en gedrag geleidelijk aan af naar ondraaglijkeoppervlakkigheid of moralisme. Of naar iets monsterlijks.  
 
Als je ervan overtuigt bent dat God aan jou kant staat, dan begin je te spreken in naam van God; en dan, als anderen naar je luisteren, begin je al snel te geloven dat je God bent. De paradox van echte religieuze ervaring is dat, wanneer je het oneindige verschil en de oneindige afstand tussen God en jezelf onder ogen hebt gezien, je ontdekt dat God dichter bij je staat dan jezelf. Je wordt dan een procesvan eenma kende transformatie ingezogen, aan de andere zijde van ‘identiteit’. Eenheid differentieert. De afstand tot deze ‘intimiteit voorbij het verschil’ roept de waarheid op van wat Meister Eckhart zei: ‘er is geen afstand tussen God en mij’.
 
Dit is minder abstract dan het lijkt. De integriteit van religie moet beschermd en bevorderd worden omdat religie niet kan geëlimineerd worden. Zoals ook geldt voor de politiek, moet religie continu gezuiverd worden door de waarheid om bederfte vermijden. Zoals muziek moet ze juist gespeeld worden. Maar ik denk daarbij niet direct aan de voordelen die dat de Sultan van Bruneizou opleveren. Ik denk eerder aan alle slachtoffers van achtergebleven godsdiensten, de vrouwen betrapt op overspel, de homoseksuelenen de dieven, de zondebokken van valse religies en zij in eenzame opsluiting in de gevangenissen wier leven te gronde is gericht door de wrede vroomheid van de zelfverklaarde rechtschapenen.
 
De vrouw die betrapt werd op overspel, raakt een universele snaar van sympathie. Net als de Gouden regel (anderen behandelen zoals je zelf behandeld zou willen worden) heeft het een onherleidbare, onbetwistbare eenvoud zowel moreel als mystiek. Toch vervreemden we zo gemakkelijk van de betekenis ervan: dat is waarom we de contemplatieve dimensie moetenbeoefenen en, daarom, hebben we zowel de Vasten als meditatie nodig.
 

Laurence

---