Eerste zondag van de Vasten

​Lucas 4: 1-13

Vervuld van de heilige Geest trok Jezus weg van de Jordaan, en geleid door de Geest zwierf hij veertig dagen rond in de woestijn, waar hij door de duivel op de proef werd gesteld. (NBV)
De Jordaan is niet de Mississippi, of zelfs maar de Nijl. Hij is niet veel groter dan de kleine Beaune rivier die door Bonnevaux stroomt. Groot of klein, we dalen nooit tweemaal naar dezelfde rivier af. Evenals onze eigen identiteit door de jaren heen, stroomt hij steeds door en toch herkennen we hem. Toen we onlangs, vroeg op een frisse morgen, onze doop vernieuwden in de Jordaan, was dat een zeer ontroerend moment. De tijdsdimensie die ons scheidt van de doop van Jezus werd minder belangrijk dan de spirituele dimensie die de sceptici misschien van de hand wijzen als louter verbeelding. Het opende ons voor een aanwezigheid die zich uitstrekte door alle vier dimensies en voorbij ruimte en tijd. Maar die bepaalde plek, de Jordaan, was van betekenis. En tijd is altijd kostbaar: we verspillen onze tijd als we hem niet laten doorsnijden met het tijdloze.
Na zijn doop werd Jezus ‘vervuld van de Heilige Geest’: zijn spirituele vermogen werd uitgebreid. Het dreef hem aan, niet om naar het winkelcentrum te gaan of naar zijn timmerwerkplaats, maar veertig dagen de Judese woestijn in. (Veertigis Bijbelse steno voor een periode die twee tijdperken scheidt. Het is zoiets als wanneer wij zeggen dat we ‘in een overgangsfase zitten’.) Het Griekse woord voor woestijn, waarin Hij deze tijd doorbracht- dat is onze Vastentijd- is eremos.Dat heeft ons het woord heremietopgeleverd: iemand die leeft in afzondering. Dit is relevanter voor ons allen dan menigeen denkt, hoe druk we ook mogen zijn met familie, vrienden, plezier en werk. We zijn eenzamer dan we willen toegeven. Maar als we dat negeren of ontkennen, dan verengen we eerder dan dat we verbreden; dan vermijden we ons hele, ware zelf eerder dan dat we het ontmoeten. Meditatie is een manier om met respect voor de tijd onze eenzaamheid te herkennen en aanvaarden en daarom helpt het ons om de innerlijke betekenis van de Vasten te begrijpen. Als onderdeel van elke dag stuurt het ons verhelderd en gezuiverd, weer opgeladen en voorzien van nieuwe energie terug naar ons leven, werk en relaties- zoals ook Jezus. Maar het maakt ons ook bewust van de eremosdimensie binnenin ons.
Eremoskan vertaald worden met wildernis, woestijn, eenzame streek, onbewoond, verlaten, verweesd. Desalniettemin kunnen we ons afvragen waarom we ernaartoe getrokken worden als we vervuld zijn van de geest, of dat zouden moeten zijn. Wat is er op zo’n plek – fysieke of mentale eremos- dat ons iets belooft wat andere plaatsen en activiteiten niet te bieden hebben? Ik moest laatst drie uur doorbrengen in een winkelcentrum om mijn telefoon te laten repareren. Na twintig minuten overprikkeling vond ik dat ‘wildernis’ of ‘eenzame plaats’ het goed weergaf. Maar dit is een ander soort woestijn dan die waarin Jezus ‘geleid werd’. De Vastentijd belicht dit verschil.
In de woestijn werd hij verzocht door de krachten van het ego waarmee de meesten van ons minstens veertig jaar worstelen: begeerte, macht, trots. De tijd die wij doorbrengen in onze eremosis niet gemakkelijk, net zoals meditatie niet gemakkelijk is. Winkelcentra zijn gemakkelijk. Als de meditatie gemakkelijk lijkt, ben je misschien alleen aan het shoppen of snuffelen, niet aan het mediteren. Niet gemakkelijk maar eenvoudig en versterkend. Elke meditatieperiode waarin we trachten eenvoudig te zijn en verkiezen los te komen van het ego duurt ‘veertig dagen’.
Tenslotte, nadat alle manieren om hem te verleiden uitgeput waren, verliet de duivel Hem ‘om terug te keren op de vastgestelde tijd’. Om het hart te bewaken tot de volgende keer, begrijpt de mediteerder waarom we elke dag eremos nodig hebben

Laurence

---