Derde zondag van de vasten

​Lucas 13:(1-3a)3b(4-9)
 
Als jullie niet tot inkeer komen, zul je allemaal op dezelfde wijze omkomen.(NBV)
 
Vergeet niet dat bekering niet betekent dat je je schuldig moet voelen en kruiperig onderdanig moet worden, maar dat je de kracht en vastberadenheid hebt om van gedachten te veranderen. Er is een gezegde van Lao-Tze dat het evangelie van vandaag met zijn gelijkenis van de vijgenboom die geen vrucht draagt, weerspiegelt: als je niet van richting verandert, kun je wel eens uitkomen waar je op afstevent. Deze beschrijving van de gevolgen van het weigeren van verandering is geen bedreiging maar een eenvoudige waarschuwing. En toch is het beangstigend moeilijk om iets te veranderen aan een gewoonte die een deel van jezelf is geworden.
 
Op een ochtend vroeg in de herfst vertrok ik met enkele metgezellen voor een lange autorit naar huis. Er was geen verkeer en het was bijna dageraad. We gingen in oostelijke richting en ik dacht dat we die kant op gingen toen we de snelweg op reden. Na een dertigtal kilometer keek ik in de achteruitkijkspiegel en zag de prachtige kleuren van de zonsopgang. Ik merkte dit op en de anderen keken achterom en zeiden: Wauw, dat is mooi. Toen viel er een ongemakkelijke stilte die niemand wilde verstoren. 'De zon komt toch op in het oosten?' vroeg een dapper persoon. Zelfs toen was het in eerste instantie nog moeilijk om de waarheid onder ogen te zien en ons om te draaien.
In de mythe van de doortocht door de Rode Zee ontsnappen de Israëlieten naar de woestijn en de vrijheid. Maar ze worden achtervolgd door de Egyptenaren die over hun vrijlating van gedachten waren veranderd. De Israëlieten raken in paniek en geven de arme Mozes, niet voor het eerst, de schuld. Hij leidt hen naar een catastrofe en ze hebben het algauw over teruggaan naar Egypte. Dan verandert de wolkkolom, die hen tot op dat moment leidde, van positie en stelt zich achter hen op. Op die manier verbergt die het volk voor zijn achtervolgers en bereidt hij hen voor op het grote teken van het scheiden van de wateren. Er is in dit verhaal sprake van veel veranderingen: de Israëlieten en de Egyptenaren veranderen van gedachten, ook Mozes lijkt van mening te veranderen. Zelfs God komt tot een andere idee over het plaatsen van de wolk.
 
Bekering, het veranderen van de richting waarheen we op weg zijn - metanoia - gaat niet alleen over het nemen van een beslissing. Het kan pijnlijk zijn als we denken dat dit alles is om te veranderen.  Maar achter de beslissing om te veranderen zit de motor van de aanvaarding. Het zien van wat er is en het aanvaarden ervan, met de woorden: 'Ja. Sorry. Dat klopt'. Zien wat er werkelijk gebeurt, betekent ons ontdoen van al onze bekende en gerechtvaardigde illusies. Dat is nauwelijks te doen in de allerbeste omstandigheden. Maar het is het moeilijkst in de zwaarste momenten wanneer we bang zijn voor verandering en we vooral verlangen naar de zekerheid dat we het bij het rechte eind hebben. Het kost tijd, zoals het leren om de vasten te beoefenen ook tijd kost. Het is beter om er een gewoonte van te maken en het elke dag regelmatig te doen. Op die manier krijgen de verkeerde ideeën en het gedrag dat ze produceren geen tijd om te verharden. 
 
Zien wat is, het ervaren van de onbetwistbare realiteit van de waarheid, is de essentie van een goed oordeel. Verrassend genoeg geeft het ons zelfs de energie die nodig is om er ook daadwerkelijk voor te kiezen.
Laurence

 

---