Dinsdag van de Goede Week

Johannes 13:21-38

 

Na het stuk brood te hebben ingedoopt, reikte Hij het toe aan Judas Iskariot. En toen hij dit had aangenomen, voer de satan in hem. Jezus zei hem: ‘Wat gij te doen hebt, doe het spoedig.’ Maar niemand van de aanliggenden begreep waarom Hij dit tot hem zei.

 

Het Laatste Avondmaal was een vreemdere maaltijd onder vrienden dan het op het eerste gezicht lijkt. In de eerste zinnen van de beschrijving ervan krijgen we een kijk op het intense schouwspel van menselijke relaties waar we allemaal doorheen worden geleid naar ons ultieme ontwaken tot een relatie - de eenheid - met de grond van het bestaan.

 

Jezus begint de maaltijd met te zeggen dat een van de aanwezigen hem zal verraden. Niet meteen de beste manier om een avond onder vrienden te beginnen, zou je denken. Maar zijn opmerking gooit de voor de hand liggende, bekende dimensie van het leven, van samenzijn en relaties, open naar een dimensie waarvan de grenzen niet te zien zijn. Wat betekent het? Waarom zegt hij dit nu? De heilige Johannes vertelt dat de leerlingen elkaar aankeken en zich afvroegen wat hij bedoelde. De blikken die ze uitwisselden maakt de textuur van hun gemeenschap ingewikkelder. Jezus lijkt geïsoleerd, intens eenzaam. Hij legt de vinger op een radicaal gebrek in hun gezelschap. Maar hij merkt het enkel op zonder details te geven. Het moet iets zijn waar ze zich bewust van moeten zijn.

 

Petrus, de leider van de leerlingen, vraagt Johannes, die Jezus het meest nabij stond, wie de verrader is. Zoals in elke menselijke groep, zijn er lagen van intimiteit en die scheppen het risico op rivaliteit en jaloezie. Vaak wordt beschreven hoe de leerlingen onder elkaar ruziën over hun verschillende posities. Jezus reageert door een stuk brood te geven aan de verrader en op dat moment vaart de satan in Judas. Op dat ogenblik van directe communicatie tussen hen, wordt de schaduw, de donkere kracht actief. Wat het was, wat de motivatie erachter was of hoe het psychologisch kan worden verklaard, zullen we nooit weten. Op dat ogenblik ging Judas de geschiedenis in als de spreekwoordelijke verrader, voor eeuwig een schande door zijn kwade trouw. En toch speelt hij niet enkel een sleutelrol in het verhaal. Hij illustreert ook de betekenis van het verhaal. 

 

Waarom voelen we dan zo’n vreemde sympathie voor hem, de verschoppeling die zijn vriend verried en dan de ultieme zelfverwerping beging? Waarom is er die eigenaardige verstandhouding tussen hem en Jezus, waarbij ze beiden weet hadden, buiten al de anderen om, over wat hij zou doen? Een verstandhouding die het omgekeerde lijkt van de verstandhouding met de geliefkoosde leerling en die toch tegelijk omvat. Dit zou de sleutel kunnen zijn tot het hele mysterie.

 

Alle tegenstellingen en tegenstrijdigheden van het leven, zelfs de grote kloof tussen de levenden en de doden, kunnen worden verzoend en verenigd.

 
Laurence

---