zaterdag 24 februari 2018

Exodus is de grote Bijbelse metafoor voor de vastentijd: de veertig jaar die de Hebreeuwse stam ronddoolde in de woestijn voordat ze het Beloofde Land bereikte, werpt een verhelderend licht op de veertig dagen die we besteden aan de voorbereiding op de paas-mysteries - en het zijn mysteries - van Pasen.

De tachtigjarige Mozes werd belast met de taak om de farao ervan te overtuigen 'mijn volk te laten gaan'. Persoonlijk was hij opmerkelijk on-zelfverzekerd voor een nationale leider van de bevrijding en van zichzelf een zeer slechte spreker; maar hij vertrouwde en deed wat hem werd gezegd door de Heer. Zijn show van magische krachten - een staaf in een slang veranderen - maakte geen indruk op de Egyptenaren die dat zelf ook konden. Een les in religieus concurrentievermogen. De tien plagen die de Heer toen over Egypte bracht, varieerden van het veranderen van de Nijl in bloed, tot een plaag van luizen, een andere van vliegen en tenslotte, meest gruwelijk, de dood van elk eerstgeboren kind. Uiteindelijk gaf de farao toe en liet ze gaan. Toen kreeg hij spijt van zijn beslissing en probeerde ze terug te brengen, maar het gevolg daarvan was het verlies van zijn leger in de Rode Zee. Dit was de stichtingsmythe van Israël - een combinatie van vervolging en reactie en slechte relaties met al hun buren.

Het is in het begin niet bepaald geestelijk hoogstaand noch erg historisch. Er is geen verslag van deze gebeurtenis in hedendaagse bronnen. De meeste moderne mensen, die niet gewend zijn aan de mythische en allegorische manier om 'geschiedenis' te lezen, vinden deze voorstelling van God hetzij verontrustend of absurd. Het is niet eenvoudig om te verdedigen, tenzij als onderdeel van een evoluerende ontdekking van de aard van God die in de hele Bijbel plaatsvindt. In het Joodse geloof culmineert dit in de profeten (ze ontmoetten een God van vrede en gerechtigheid die zegt: "wat ik wil is genade, geen opoffering"). Voor de christen bereikt dit het toppunt in Jezus, de profeet die op alle mogelijke manieren God en de mensheid verenigt.

Zolang we ons afgescheiden voelen van God, zullen we het slachtoffer zijn van onze eigen verbeelding. Slechte gebeurtenissen worden geïnterpreteerd als straf voor misdaden - bewust of onbewust gepleegd. Goede gebeurtenissen worden gezien als beloningen en tekenen dat we meer begunstigd zijn dan anderen. Elk van deze reacties is rampzalig voor onze relatie met God ('relatie' moet ook als een metafoor worden gezien) en onze relaties met anderen - vooral degenen die overtuigingen hebben die verschillen van de onze.

Dus moeten we Exodus lezen met een contemplatieve geest,  onder de oppervlakte onze weg voelen tot het diepere, onderhuidse niveau van betekenis en zijn interactie met onze eigen ervaring. Dan kunnen de plagen minder lijken op wrede straffen van een boze God en meer als illustraties van het lijden in het leven dat deel uitmaakt van ons ontwaken en bevrijding. Misschien is het geheim van het verhaal - nog te realiseren in de politiek van het Midden-Oosten - dat beide kanten in dit verhaal van menselijke vijandigheid in feite, in relatie tot God, aan dezelfde kant staan en dat beide nog veel moeten leren.



Van Harte

Laurence


​Exodus is the great scriptural metaphor for Lent:  the forty years of the Hebrew tribe’s wandering in the wilderness before they reached the Promised Land illuminates the forty days we spend preparing for the paschal mysteries – and they are mysteries – of Easter.
 
The eighty-year old Moses was charged with the task of persuading the pharaoh to ‘let my people go’. Personally, he was, remarkably un-selfconfident for a national liberation leader and by his own account a very poor speaker, but he trusted and did what he was told by the Lord. His show of magical powers – turning a rod into snakes – did not impress the Egyptians who could do the same. A lesson in religious competitiveness. The ten plagues that the Lord then brought on Egypt varied from turning the Nile into blood, to a plague of lice, another of flies and finally, most horrifically, the death of every first-born child. Finally the pharaoh relented and let them go. Then he repented of his decision and tried to bring them back but as a consequence suffered the loss of his army in the Red Sea. Thus the founding myth of Israel was constructed – a combination of persecution and reaction and bad relations with all their neighbours. 
It is neither, at first, very edifying nor very historical. There is no record of this event in contemporary sources. Most modern people, unaccustomed to the mythical and allegorical way of reading ‘history’ find this representation of God either disturbing or absurd. It is not easy to defend except as part of an evolving discovery of the nature of God that takes place throughout the Bible. In Jewish faith this culminates in the prophets (they met a God of peace and justice who says “what I want is mercy not sacrifice”). For the Christian it culminates in Jesus, the prophet who in all ways unites God and humanity.
 
As long as we feel dis-united from God we will be victims of our own imagination. Bad events will be interpreted as punishment for crimes – consciously or unconsciously committed. Good events will be seen as rewards and signs that we are more favoured than others. Either of these responses is disastrous to our relationship with God  (‘relationship’ should also be seen as a metaphor) and our relationships with others – especially those who hold beliefs different from our own.
 
So we need to read Exodus with a  contemplative mind, feeling our way below the surface to the deeper, subcutaneous level of meaning and its interaction with our own experience. Then the plagues might appear less as cruel punishments of an angry God and more as illustrations of the sufferings in life that form part of our awakening and liberation. Maybe the secret of the story – yet to be realised in Middle-Eastern politics – is that both sides in this story of human hostility are in fact, in relation to God, on the same side and that each has a lot to learn.

---