7 april

​Blijkbaar is het niveau van bewuste aandacht in het dagelijks leven in deze wereld aan het terugvallen. Je bestelt iets in een restaurant of je geeft iemand informatie, duidelijk en precies, en in hun antwoord stellen ze er een vraag over, en is het overduidelijk dat ze niet luisterden naar wat je enkele seconden geleden zei. Het is mogelijk dat sommige mensen niet genoeg aandacht hebben om op te merken dat de andere persoon niet aan het opletten was. Dat is bijzonder zorgwekkend gezien het daarop volgende gesprek lijkt op een gesprek tussen twee mentaal gestoorde mensen, die elk opgeslorpt zijn in hun eigen imaginaire wereld en niet in staat zijn daarbuiten iets anders te horen of te zien. Ze eindigen in een praten ‘tot’ anderen en niet ‘met’ hen.
 
Deze chronische verstrooidheid in onze wereld wijst op de gekke over-actie en excessieve mentale stimulatie. We voelen ons gedwongen om vele dingen tegelijk te doen, zelfs als is het duidelijk dat multitasking de kwaliteit van het resultaat van wat we doen beschadigt. Achter deze dwang kan de wens liggen om te ontsnappen aan de werkelijkheid om zo moeilijke waarheden te ontlopen. Of, misschien angstige competitiedrang en de vrees dat anderen, door meer te doen, ons tot tweederangs of tot losers maken. Het eerste wat dan verdwijnt is het plezier in het werk en de voldoening van het creëren. We worden meer doeners, die kwantiteit meten en onze tekortkomingen en onoplettendheid afdekken met jargon en natuurlijk, met nog meer werk van minderwaardige kwaliteit.
 
Natuurlijk zal de hoeveelheid werk die we aankunnen, zonder ons gezond verstand  en aandacht te verliezen, verschillen - van persoon tot persoon en afhankelijk van externe factoren. Sommigen varen wel bij een druk leven. Sint-Benedictus zei dat ijdelheid de vijand van de ziel is en was de eerste grote consultant in time-management, die iedere dag zo plande dat je de taken gedaan krijgt op een evenwichtige en aangename manier. Maar hij wist dat sommigen trager zijn dan anderen,  wat niet wil zeggen dommer, en dat een gemeenschap ( een goed team) verschillende soorten persoonlijkheden moet kunnen verwelkomen.
 
Wanneer een monnik zijn brevier aan het bidden is zijn er vele teksten die hij uit het hoofd kent. Hij hoeft ze niet af te lezen. Maar dit betekent dat hij gemakkelijk kan afdrijven naar multitasking. Wanneer hij ’s morgens  de Benedictus-regel herhaalt, kan hij zich opeens realiseren dat hij de leidraad verloor omdat hij zijn dag begon te plannen, of een probleem begon op te lossen of zelfs dacht aan de volgende Vasten lezing. Dit is de zet om opnieuw te beginnen en de Benedictus-regel te herhalen vanaf het begin. Misschien ligt de spirituele waarde van de oefening meer in de oefening om de kracht van zijn eigen aandacht te versterken dan aan God te vertellen wat God reeds weet.
 
Simone Weil leerde de mantra op deze manier. Ze zette er zichzelf toe aan om het Onze Vader regelmatig te herhalen met absolute aandacht. Zodra haar gedachten afdwaalden, keerde ze terug naar het begin. Dit is de basis voor haar inzicht dat de essentie van gebed niet ligt in de intentie maar in de attentie (aandacht).
 
Gebed is niet alleen een expliciete religieuze daad. Een ober die een bestelling opneemt aan een tafel, op een drukke avond maakt van zijn werk een gebed als hij luistert, het goed begrijpt  en het juiste eten bij de juiste persoon brengt. En de fooi die hij krijgt kan dit weerspiegelen, op voorwaarde dat de klant aandachtig genoeg was om dit op te merken.
  
Van harte, Laurence Freeman