2 april

​Kerkgangers krijgen vandaag weer een lang evangelie voorgeschoteld: het verhaal van de genezing van Lazarus (Joh 11,1-45). Je moet er echt voor gaan zitten om de vele rijke lagen ervan te proeven. Het beschrijft de plotse dood van een geliefde vriend van Jezus. Maar ook hoe Jezus meeleeft met het verdriet van de twee zussen, de actieve Marta en de contemplatieve Maria.

Het verhaal toont Jezus zowel in zijn krachtigste als in zijn meest kwetsbare menselijke kant. Hij raakt diep ontroerd door het verlies, dieper dan woorden. Er staat geschreven dat hij een zucht gaf die recht uit zijn hart kwam. Welke woorden kunnen we nog vinden wanneer een geliefde uit het zicht verdwijnt? We weten niet of ze zijn opgegaan in het niets. Of misschien zijn ze opgenomen in een diepere werkelijkheid waarin wij nog niet kunnen doordringen omdat we nog te weinig fijngevoelig zijn en te weinig innerlijk verlicht. Het gevoel van het achtergelaten worden roept de eindeloze lagen van het voorbewuste geheugen op. De woordeloze zucht drukt de pijn van de afwezigheid uit. En dan komen er tranen. Er staat –in het kortste volledige vers in alle vier de evangelies- dat ‘Jezus weende.’

Sommige mensen nemen deze twee krachtige woorden op in hun repertoire van kleine vloeken waarmee ze hun taal kleuren tijdens het rijden of het per ongeluk verwijderen van een e-mail. Vrome mensen vinden dit begrijpelijk beledigend. Maar het kan ook worden gezien als een eerder onbewuste uitdrukking van de empathie die Jezus heeft met de lijdende mensheid. We voelen dat de tranen van Jezus voor Lazarus niet alleen ontstaan vanuit zijn persoonlijke angst bij het verlies van een geliefd iemand. Hij is ook ondergedompeld in de grote  oceaan van de menselijke pijn. Waneer we pijn voelen, trilt die over alle grenzen van tijd en ruimte mee met allen die nu of vroeger pijn lijden.

Wanneer Aeneas naar een muurschildering met oorlogstaferelen en de dood van vrienden kijkt, zegt hij ontroerd: ‘Er zijn tranen in de dingen en de sterfelijke dingen roeren de geest.’ De tranen van de dingen. Onze menselijkheid staat op een laag pitje indien we die tranen niet kunnen voelen en eren op het moment dat we met lijden te maken hebben.. Misschien is dat de reden dat we genieten van slecht nieuws. Het geeft ons het gevoel dat we nog steeds kunnen voelen, zelfs in de overstimulerende en afleidende mediacultuur.

Deze empathie of dit mededogen maakt juist deel uit van de diepere boodschap die verborgen zit in de gewone gang van zaken. Het maakt dat we recente nieuwsberichten aanvoelen als goed of slecht. Tranen zijn golven energie die genezing en nieuw leven brengen.
Na een diepe, medelevende stilte roept Jezus met krachtige stem: ‘Lazarus, kom naar buiten!’ De gestorvene kwam naar buiten, voeten en handen met zwachtels omwonden en met een zweetdoek om zijn gezicht. Jezus beval hun: ‘Maakt hem los en laat hem gaan.’
 
Tranen bewijzen dat onze aandacht waarachtig is. Blijvende aandacht geneest, herschept wat dood is, verwarmt wat koud is. En ze brengt terug kleur in wat ooit levenloos grijs is geworden.
 
Van harte, Laurence Freeman