8 maart

Laat het ons even hebben over vreemden.

Er bestaat een FaceBook groep van mensen die verliefd werden op vreemden terwijl ze op weg waren met het openbaar vervoer. Zij rapporteren niet zomaar een banaal curiosum van iemand die er vaag aantrekkelijke uitziet, maar wel een uitgesproken fantasiebeeld. Velen dromen van een leven in een gezin, anderen denken ongetwijfeld aan meer stomende contacten. Maar verliefd worden is wat zich laat voelen. Wanneer de passie aanhoudt neemt ze de verbeelding en het gevoel over en is er een pijnlijk gevoel van afscheid en verlies als de persoon van je leven bij de volgende halte afstapt zonder je ook maar even aan te kijken.

Toen ik dit hoorde, herinnerde ik mij de gewoonte van dit soort fantasieën toen ik jong was en die ik gewoonlijk had in de Londense metro. Sinds ik ben gaan mediteren gebruik ik meestal de tijd in de trein om te mediteren, wat veel productiever en minder enerverend is. De externe publieke objecten van zulke fantasie zijn natuurlijk vreemden, maar iets in hen resoneert zo krachtig met ons dat het lijkt alsof wij ze kennen, of min of meer kennen, en een meer intieme relatie lijkt best tot de mogelijkheden te behoren.

Iets in deze aantrekking (respons) is wezenlijk intuïtief. We zijn gewoonlijk heel snel met het catalogeren van de vreemden die we ontmoeten: roddelpsychologie zegt dat we binnen de zeven seconden een eerste indruk (die blijvend wordt) vormen. Maar naast de intuïtieve indruk die we van iemand hebben, overgebracht door zijn lichaamstaal, verschijning, stemtoon of oogcontact, zijn de meeste van de verliefdheidsymptomen op het openbaar vervoer volstrekte fantasie. We hebben geen controle tot wie we ons aangetrokken voelen, maar we kunnen wel kiezen om er al of niet over te fantaseren.

Het zal waarschijnlijk niet gebeuren bij iemand die net verliefd is geworden op een gekend persoon in zijn leven. Als het teveel gebeurt bij iemand in een vaste relatie kan het een signaal zijn, een behoefte om te ontkomen. De fantasie haast zich om de leegte in te vullen. Het is een vergeeflijke zwakte, maar desalniettemin een gevaarlijke. We zijn ons misschien niet bewust van die leegte of we hebben goed geleerd ze te ontkennen. Het zien van een aantrekkelijk iemand kan het bewustzijn triggeren van een gemis in ons leven en gelijktijdig de fantasie aanwakkeren om dat gevoel van tekort op te vullen.

Zolang er geen contact is gemaakt kunnen we dit niet ‘de vriendelijkheid van vreemden’ noemen, want het gebeurt alleen maar in ons hoofd en wakkert ons eigen verlangen naar voldoening aan. Er is nog geen enkele zelfgave of element van opofferende liefde. Als voorbereiding op de Goede Week is een beter tijdsgebruik om diep te contempleren over de persoon van Jezus in de Goede Week i.p.v. je medereizigers af te scannen. Hij is in vele opzichten ook een vreemde voor ons. Hij biedt ons zelfs de kans op een diepere intimiteit dan we ons kunnen voorstellen.

With Love
Laurence Freeman