meditatief 252

Kallistos Ware







​​Hoe kunnen we ophouden te praten en beginnen te luisteren?
Van alle lessen over het gebed is dit de moeilijkste.

We zijn er weinig mee gebaat tot onszelf te zeggen 'denk niet', want ophouden met denken is niet iets dat we louter door de kracht van onze wil kunnen bereiken. Onze rusteloze geest heeft nood aan actie en wil altijd maar iets te doen hebben. Als onze geestelijke strategie louter negatief is - als we elk bewust denken trachten uit te schakelen zonder iets in de plaats te stellen - dan komen we waarschijnlijk alleen tot vage dagdromerij.

De geest wil iets hebben dat hem bezighoudt maar dat toch de stilte niet in de weg staat. In de orthodoxe, hesychastische traditie wordt die taak meestal toebedeeld aan een kort gebed, bij voorkeur het Jezusgebed.

Zoals elk ander gebed begint het Jezusgebed als een mondeling gebed. Maar het ritmisch herhalen stelt de hesychast in staat, door de eenvoud, voorbij elke taal en elk beeld door te dringen tot het mysterie van God. Op die manier wordt dit gebed, met Gods hulp, wat Westerse schrijvers noemen een 'gebed van liefdevolle aandacht' of 'een gebed van louter staren', waarin de ziel rust in God, los van een steeds wisselende stroom van beelden, ideeën en gevoelens.

Daarna is er nog een stadium waarin het gebed van de hesychast niet langer het resultaat is van zijn eigen inspanningen: af en toe wordt het, zoals orthodoxe schrijvers zeggen 'zelfwerkend' en Westerse schrijvers noemen het 'ingestort'. Met andere woorden: het is niet meer 'mijn' gebed maar het wordt, in mindere of meerdere mate, het gebed van Christus in mij.

---