meditatief 195

John Main​

 Tot persoonlijke harmonie komen
 
Een van de opvallendste kenmerken van onze tijd is het bijna universele gevoel dat bij de mensen leeft, dat zij op de een of andere manier terug moeten naar de basis van persoonlijk vertrouwen, naar de grond, het fundament van hun leven. Er bestaat een bijna universele angst om in een toestand van niet-zijn verzeild te raken, om het contact met onszelf te verliezen, of om op een zekere afstand van onszelf te leven. James Joyce zei over een van zijn personages dat ‘hij op een zekere afstand van zijn lichaam leefde’. Het was in zijn eenvoud een schitterende, maar accurate diagnose van wat wij vervreemding zijn gaan noemen.
De redenen voor dit gevoel van vervreemding van ons- zelf, van anderen en van de natuur zijn ongetwijfeld legio, maar misschien zijn er toch twee bijzondere oorzaken. De eerste is ons ontvluchten van persoonlijke ver-antwoord-elijkheid. We hebben geen voeling meer met onszelf doordat we iemand of iets toestaan persoonlijke beslissingen (= antwoorden) in onze plaats te nemen. Hoe vaak zeggen we niet van iemand wan neer hij zich ongewoon gedraagt: ‘Hij is ontspoord’, met de onderliggende vanzelfsprekendheid dat de maatschappij de weg baant die ieder leven moet volgen. De tweede oorzaak ligt in de manier waarop ons wordt geleerd en we worden aangemoedigd om over onszelf te denken. Ons wordt aangeleerd ons leven al te strikt in te delen in bijvoorbeeld school, werk, thuis, gezin, amusement, kerk, enzovoort. Daardoor verliezen we dat gevoel van heelheid. De hele persoon is immers betrokken bij elke activiteit of verantwoordelijkheid die we op ons nemen, net zoals de persoonlijke aanwezigheid van God overal en volledig is en niet een gedeeltelijke of beperkte aanwezigheid kan zijn.
De moderne mens is in een staat van diepe verwarring doordat de complexiteit en de versplintering van zijn leven zijn persoonlijkheid lijken te vernietigen. De vraag die hij zichzelf stelt is: ‘Hoe kunnen we opnieuw voeling krijgen met onszelf? Hoe kunnen we dat gevoel van vertrouwen in onszelf terugwinnen, het vertrouwen dat ons laat weten dat we werkelijk in ons eigen bestaan gerechtvaardigd zijn?’ Het is een vraag waarop we een antwoord moeten vinden, want zonder dit basisvertrouwen in ons eigen bestaan kunnen we de moed niet opbrengen om uit onszelf te treden en de ander en de Ander tegemoet te gaan, en zonder de ander worden we niet voltooid.
Er is ook een soort universeel instinct dat ons waarschuwt dat het antwoord op die vraag niet gevonden wordt door verstandelijke zelfanalyse. Onze essentiële harmonie en heelheid ontdekken betekent: onszelf ontdekken. Het houdt in dat we onze aandacht niet kunnen beperken tot slechts een deel van ons wezen. De specifieke herontdekking — in feite de nieuwe ontdekking — die de moderne mens doet, bestaat erin dat hij de werkelijkheid enkel kan kennen als een geheel, niet in delen, en dat hij deze totaliteit enkel in stilte en roerloosheid kan opnemen. ..
Dit is een bevrijdende ontdekking voor ieder van ons, indien we tenminste de moed hebben er de conclusies uit te trekken en werkelijk stil te worden. Als we daarin slagen, zal een van onze eerste beloningen erin bestaan dat we ons bewust worden van onze eigen essentiële harmonie, de harmonie die we vinden door oprechte aandacht bij het gebed en de meditatie. Dit soort aandacht echter gaat dieper dan gedachten, taal, verbeelding of wat dan ook. We laten alle taal, gedachten en verbeelding of wat dan ook vallen.

---