meditatief 127

​Heinrich Seuse



​De Waarheid: Bekijk de volgende twee woorden elk afzonderlijk, kritisch: ‘zichzelf loslaten’. Wanneer je die beide woorden nauwkeurig kunt afwegen en hun diepste en oorspronkelijkste betekenis kunt peilen, dan kom je snel te weten welke waarheid ze bevatten.
 
Neem om te beginnen dat eerste woord: zich, of mij, en bezie waar dat voor staat. Daarbij moet je weten dat ieder mens een vijfvoudig ‘zich’ heeft. Het eerste ‘zich’ heeft hij gemeen met de steen, en dat is: zijn. Een tweede met de plant, en dat is: groeien. Het derde met de dieren en dat is: voelen. Het vierde met alle mensen, dat is: de algemene menselijke natuur die hij heeft en waarin alle mensen één zijn. Het vijfde is uitsluitend van hemzelf, en dat is: zijn persoonlijke mens-zijn, zowel wat betreft zijn adel als ook het bijkomstige.
 
Wat is het nu dat de mens misleidt en hem van zaligheid berooft? Dat is enkel dat laatste ‘zich’, waarin de mens, in plaats van in te keren zich van God afkeert en zich op zichzelf richt. En voor zichzelf een op bijkomstigheid berustend eigen ‘zich’ sticht. Dat wil zeggen dat hij in zijn verblinding zich toe-eigent wat van God is, daarin blijft steken en mettertijd teloorgaat in gebreken.
 
Wie echt dit ‘zich’ wil loslaten moet tot drie inzichten proberen te komen.
Ten eerste met een ontzinkende kijk zich richten op de nietigheid van zijn eigen ‘zich’, schouwend dat dat ‘zich’ en het ‘zich’ van alle dingen een niets is. Voorts inzien dat zelfs in de uiterste onthechting, toch altijd dat eigen ‘zich’ als werktuig in het hier en nu blijft bestaan en daar nooit helemaal teniet wordt gedaan. Het derde inzicht voltrekt zich met een ontwording en een vrije opgave van zichzelf in alles wat tot zijn levenspatroon behoorde: in zijn eigen visie op het schepsel zijn, zijn onvrije meerzinnigheid, zijn zijnswijze opheft en met Christus in eenheid één wordt. Van daaruit zal hij dan altijd handelen, alles ontvangen en in deze enkelvoudigheid alle dingen bezien.
Dit losgelaten ‘zich’ wordt een Christusvormig ‘ik’, waarover Paulus spreekt: ‘ik leef, niet meer ik, Christus leeft in mij.’ En dat noem ik een welafgewogen ‘zich’.
 
Nu nemen we dat andere woord: loslaten. Daarmee bedoelt men ‘opgeven’ of ‘geringschatten’, maar niet dat men het ‘zich’ zo kan loslaten dat het helemaal tenietgedaan kan worden anders dan in de geringschatting, en dan is het in orde.

---