​Benedictus ziet de menselijke persoon als de synthese van zowel het materiële, het psychologische en het transcendente of datgene wat alles integreert. Elk van deze domeinen heeft haar eigen noden. Maar ze van elkaar scheiden, brengt het hele menselijke systeem en ons omgaan met de omgeving waarin we wonen en leven uit evenwicht.

In de moderne tijd is het evenwicht tussen deze domeinen helemaal verloren gegaan. Werk verliest tegen deze achtergrond al snel zijn zinvolheid en wordt iets dwangmatigs, gericht op het ego, waardoor het werk minder goed werk wordt. Het duidelijkste symptoom hiervan is de onnodige stress waarmee we kampen en de ongekende angst die ons opzadelt met een gevoel afgesneden te zijn van een diepe en alomvattende heelheid waar we allen evenwicht en geluk kunnen uit putten.[…]

Om in zulke periodes ons evenwicht te behouden, hebben we nood aan praktische  wijsheid en zelfdiscipline om de vereiste tijd en aandacht te geven aan de onderscheiden dimensies van het leven: aan het werk, aan datgene waar we mentaal mee bezig zijn en aan de niet te meten gaven van liefde en vreugde. Dagelijks tijd maken voor stilte en rust, twee meditatieperiodes, ‘s morgens en ’s avonds, zullen sterk bijdragen aan het herstel van het essentiële evenwicht en te groeien in menselijkheid en dit in alle domeinen van je leven.

​Wachten, waken, verwachten, hopen en verbeiden.

Wachten op een trein die vertraging heeft. Wachten op een vriend die komt, op een gestelde plaats en tegen een afgesproken uur…. Wachten bij de kapper of de tandarts. We weten allen wel ongeveer wat wachten als ervaring inhoudt. Tussen veel dingen in, is er het kostbare of hoogst vervelende ‘wachten’, al naar gelang de omstandigheden. 

Binnen het wachten speelt er zich van alles af: ongeduld, onrust, worsteling, onzekerheid. Verzenden we nog vlug een smsje om zeker te zijn over de plaats en tijd van ontmoeting? En vooral hoe die leegte opvullen?

Tenzij men wat ervaring heeft opgedaan om dankzij die lege tijd, te verstillen, veel verlangens te laten varen, en uiterst aandachtig in het nu open te blijven: ‘Kome wat kom?’ We luisteren naar de wind, we vangen de schakeringen op in het groen vóór onze voeten, we ademen bewust, uit en in, dankbaar dat het leven in mij zijn gang doorzet, ongeremd. Met de woorden van Psalm 130 kunnen we ons herkennen: ‘Ik wacht de Heer. Ik wacht Hem’, anders niet. Hij heeft zijn woord gegeven als een belofte. Hoe zou ik niet vertrouwen en hopen? ‘van thans tot in eeuwigheid’.

​Al wakende vinden wij eerst de weg naar ons hart terug om het vrij te maken en het te ontdoen van alles waarmee we het ingekapseld hebben. Hiertoe komen we tot inkeer, gaan we terug naar het ware centrum van onze persoon. Redire ad cor, terugkeren naar het hart, zoals men het in de middeleeuwen zo graag zei.

In het hart komen geest en lichaam samen, het is het middelpunt van ons wezen. Tot dit middelpunt teruggekeerd, leven we op een dieper niveau, daar waar we in rust zijn, in harmonie met alles en allen, in de eerst plaats met onszelf. Deze terugkeer is inkeer. Zij schept ingetogenheid een ingekeerdheid. Zij doorsteekt tot ons diepste ik, tot het beeld van God in ons. Tot die ontologische kern, waar we voortdurend aan Gods scheppende hand ontspringen, en naar Zijn schoot terugvloeien.

Bidden leert ons leven van binnen, inwendig leven. Iedere mens van gebed heeft, zoals van de H. Bruno gezegd werd, een cor profundum, een grondeloos diep hart.

​In het volgehouden gebed schuilt steeds een ervaring van naaktheid, van eenzaamheid, van vervreemding ten opzichte van al het vertrouwde en vergelijkbare, zodanig dat we steeds geneigd zijn ervoor op de vlucht te slaan. In het gebed schuilt ten diepste een abrahamitisch moment. 

Abraham is bij uitstek de eenzame. Hij kan naar niemand opkijken, hij heeft geen modellen, geen tradities, vader noch moeder voor zijn monotheïstisch geloof. ‘Wieseloos’ staat hij in het leven, ‘moederziel alleen’. Abraham staat alleen, zwervende Arameeër, nomade onder de blote sterrenhemel met aan zijn voeten het zand van het strand van de zee … En Abraham verbindt zich, in zuiver geloof, met de verbindende ene God en Heer. ‘En de Heer rekende hem zijn geloof aan’. Al wie biddend in het leven staat, zal door het oog van deze abrahamitische naald heen moeten kruipen, wil hij staande blijven, wil hij ‘zegening’ worden, wil hij diens naam gestand doen: Abraham, ‘vader van vele volkeren’ worden. 

De overkant van het bidden met woorden, is stilte. Het bezoek bij een groot kluizenaar gaf mij in één woord die parel: ‘Stilte is het volmaakte gebed’. Er is een stilte die ons zo vervult dat alle woorden te kort schieten. De eerste stilte is vaak een akelige, kille stilte. De tweede is pure gloed. Vuur. 

​Meditatie is een manier om het menselijke pad te volgen naar het centrum van de werkelijkheid. In dat centrum zijn we in staat om een eenheid te ervaren die we als vrede en vreugde en liefde kunnen benoemen. Hier zijn alle verschillen overstegen, alle dualiteiten opgelost.
Bovendien ontdekken we dat we niet alleen voor onze eigen persoonlijke rust mediteren. We mediteren met een toenemend bewustzijn dat onze weg van vitaal belang is voor anderen. 

Augustinus zei dat het doel van dit leven erin bestaat het oog van het hart te herstellen, waardoor we God in alle dingen kunnen zien. 
Meditatie is het middel waarmee we de gezondheid van het oog van het hart herstellen, zodat we de eenheid van God kunnen zien waar we ook zijn, met wie we ook zijn - zelfs te midden van conflicten en onenigheid, vooral te midden van conflicten en onenigheid. 

Terwijl we onze weg vervolgen, beginnen we de dualiteiten te overstijgen die ons opgesloten houden in conflict, achterdocht, woede en geweld - verbaal, psychologisch of fysiek.
We weten allemaal dat dit de meest negatieve krachten zijn in onszelf, in onze relaties en in de wereld. Maar terwijl we verder gaan op de weg, meditatie na meditatie, dag na dag, snijden we ons los van de donkere wortel die ons van de liefde weerhoudt, en dus ook los van Gods visie.

​God toelaten in mijn leven is hoe dan ook geen beslissing waar ik met gebruik van rede en wetenschap toe kom. Het betekent veeleer dat ik er binnen in mezelf ruimte voor maak. Felix Timmermans heeft dit mooi uitgedrukt in het citaat dat hierboven staat afgedrukt. Het is de andere interpretatie van Lucas 17:21: “het Koninkrijk Gods is binnen in u.” De weg naar God loopt door onze ziel. God is geen buitenaards wezen dat naar ons kijkt door de wolken, zoals in menig barok schilderij. Hij is ‘in’ degene die er tijd en ruimte voor wil maken.

Die beslissing om God toe te laten zal merendeels het gevolg zijn van één of herhaalde spirituele ervaringen waaruit ik kracht put en waaruit ik concludeer dat God voor mij bestaat. De spirituele ervaring is een van de totaliteitservaringen. Zij is resultaat van het vermogen van de mens om door gebed of meditatie, in elk geval door diepe en belangloze aandacht, dichter bij de eigen en onze gemeenschappelijke kern te komen, en zodoende tijdloos liefde te ervaren.

Niet iedereen heeft zulke ervaringen, maar dergelijke ervaringen zijn universeel. Zij zijn niet gebonden aan één bepaalde religie, en zelfs niet aan religie tout court. Het is goed mogelijk dat degene die deze spirituele ervaring heeft die niet religieus wil duiden, bijvoorbeeld omdat hij boeddhist is of vrijzinnig. Maar als ik God betrek in de eenheid die ik aanvoel tijdens deze ervaring, dan is ze religieus. Ik kan het niet beter uitdrukken dan dat God voor mij één en al liefde is.

​Dus laten we zeggen dat we verder gaan na vele stops en starts. De mantra begint dieper te gaan, brengt ons dieper. En het brengt ons naar een ander niveau van bewustzijn. We kunnen het de harde schijf van ons bewustzijn noemen. Dit is waar alles diep in onze geheugenbanken wordt vastgelegd, zelfs onze lichaamscellen hebben een geheugen. En veel van de bestanden die hier zijn opgenomen zijn nog steeds open bestanden, ze zijn niet afgesloten.

Het kunnen ervaringen zijn van verdriet die we niet volledig tot uitdrukking hebben gebracht, of ervaringen van verlies of verraad, teleurstelling of schaamte. Dingen die we fout hebben gedaan, maar er nooit over hebben gesproken, of dingen die we onbewust verdrongen hebben [… ] onder het tapijt geveegd. Maar ze zijn er nog steeds. En alles wat verborgen is, zal aan het licht worden gebracht. Dus mediteer niet, tenzij je het licht in alle hoeken wilt werpen. En dan, vindt het genezingswerk plaats. Christus is een genezer en wat genezen moet worden, zal genezen worden.

Ik zou zeggen, het grootste deel van de tijd, veruit het grootste deel van de tijd, wordt deze genezing gedaan zonder dat je je daar bewust van bent. Het is niet zo dat wanneer je zit te mediteren je plots overweldigd wordt door enkele oude herinneringen. In de meeste gevallen beheert de psyche dit proces redelijk goed, net zoals ons immuunsysteem ons redelijk goed behandeld.

Dus veel van deze genezing en integratie gebeurt in het onbewuste. Je kan door een periode gaan waarin je een bepaalde onrust of prikkelbaarheid voelt, of misschien een soort verdriet. En je weet niet wat het is, maar je gaat er doorheen. Je hoeft niet te zitten te analyseren tot aan de dood. Je doet je meditatie, je staat op, en je gaat weer aan het werk. Je plant het zaad in de grond, je gaat slapen en staat 's morgens op, en het groeit, Hoe? je weet het niet.

Dus wat doen we? We gaan er mee door. We zitten gewoon, we gaan zitten in vertrouwen. We volharden. Jezus is bij ons aanwezig, in onze dagelijkse afgeleide geest, en hij is bij ons aanwezig in het genezingsproces.  Meestal, als je regelmatig mediteert (twee meditatieperiodes per dag is een redelijk gematigd ritme), zal je merken dat dit genezingswerk heel gewoon doorgaat.

​Met persoonlijke harmonie bedoel ik de integratie, de volmaakte samenwerking van het denken en hart, van lichaam en geest. Maar wanneer ik er zo over praat, als gescheiden entiteiten, suggereer ik dan niet dat ze daadwerkelijk onafhankelijk van elkaar werken? Natuurlijk weet jij, dat ik weet, dat ze niet op zichzelf werken, maar voor het geheel. Als ik een of ander heugelijk nieuws hoor, dan voel ik die blijdschap in mijn lichaam, ik weet het in m’n hoofd en het verruimt mijn geest. Al deze dingen gebeuren; allemaal samen zijn ze mijn reactie, mijn betrokkenheid bij wat er met mij gebeurt. Ik ben een heel persoon en ik reageer in z’n geheel (vgl 1 Kor 12,12-26).

We weten dat we deze hele persoon, deze harmonie zijn, en toch weten we het ook niet, omdat we ons deze kennis nog niet volledig bewust zijn geworden. 

De verspreiding van onze essentiële harmonie door ons hele wezen, is een andere manier van zeggen dat het gebed van de Geest van Jezus in ons hart opwelt, ons hart overspoelt en ons helemaal doorstroomt. Dit is de verbazingwekkende gave die ons geschonken wordt door Jezus, die ons zijn Geest zendt.

Maar Hij dringt ons hem niet op. Het is aan ons om die te herkennen en te accepteren. En dat doen we niet door slim te zijn of zelf-analytisch, maar door stil te zijn en door eenvoudig te zijn. De gave is al gegeven. We hoeven alleen
maar ons hart te openen voor zijn oneindige generositeit. De mantra opent ons hart in pure eenvoud. “U weet het,” schreef Paulus aan de Korintiërs, “uw lichaam is een tempel van de Heilige Geest die in u woont, die u van God hebt ontvangen....” (1 Kor 6,19).

Meditatie is simpelweg onze weg naar dit weten.

​In onze meditatie staan we God toe er te zijn; we verheugen ons in zijn wezen zoals Hij is. We proberen Hem niet te manipuleren, te overtuigen of te vleien. We bedelven Hem niet onder onze knappe woorden en formules, maar verheerlijken Hem. Met andere woorden: we erkennen zijn waarde en waardigheid om zodoende te ontdekken dat wij, geschapen naar zijn beeld, deelhebben aan zijn waarde en waardigheid als kinderen van God.

Iedereen heeft wel eens in zijn leven ervaren — misschien bij een geliefd persoon of op een moment van groot verdriet of pijn — dat er een bijzondere kracht steekt in de stilte. Stilte ontstaat spontaan op tijdstippen van grote betekenis in ons leven, omdat we dan voelen dat we in direct contact komen met een waarheid die zo diepgaand is dat woorden ons zouden afleiden of hinderen om tot de betekenis ervan door te dringen. 

De kracht van de stilte is dat ze de waarheid toelaat aan het licht te komen, aan de oppervlakte te komen en zichtbaar te worden. Het gebeurt spontaan, op de gepaste tijd en de geëigende wijze. We weten dat dit niet onder onze verantwoordelijkheid valt, maar dat ze een persoonlijke betekenis voor ons heeft. We weten dat ze groter is dan wij en vinden misschien een onverwachte nederigheid in ons die ons tot een aandachtige stilte brengt. We laten de waarheid zijn.

​Eigenlijk wordt tegenwoordig iedereen geroepen om een monnik te zijn; iedereen ondergaat de woestijnervaring, of hij wil of niet. De roep is algemeen. De westerse wereld ondergaat een diepe, spirituele ervaring en brengt het er, tot dusver, niet al te best van af. 

Het is dit klimaat van chaos, dit woestijnlandschap, deze tijd van desintegratie die een genade kan zijn. De oude monniken die de woestijn in trokken vonden precies deze ervaring. Alles wat ze hadden gekend, hadden geloofd, waarin ze vertrouwen hadden gehad, viel in deze wildernis uit elkaar. Geconfronteerd met de woeste aanval van chaos neigden ze tot wanhoop, want ze ontdekten dat het geloof dat ze hadden te zwak was om zo’n grote ‘demonische’ opwelling te dragen. Toch baden ze in hun smart om geloof. En geloof werd hun geschonken. 

Als er op dit ogenblik iets nodig is, zijn het kluizenaars, die de weg weten in de woestijn. Mensen die begrijpen wat daar aan de hand is, het kunnen interpreteren, ermee om kunnen gaan. In deze tijd een monnik zijn is dus eigenlijk: een mens van het ogenblik zijn. Er is geen mens die noodzakelijker of nuttiger is. De woestijn is de wereld van de monnik en tegenwoordig is de wereld een woestijn.